Het stuwblok

De draaiende schroef of voortstuwer veroorzaakt een axiale kracht, stuwdruk genaamd, die dient om het schip vooruit te bewegen. Deze kracht wordt opgenomen in het stuwblok en niet op de hoofdmetalen van de stoommachine.
Bij het zoeken naar diverse onderdelen voor de boot hoorden we vaak, je bent 20 jaar te laat maar een boot kan niet zonder een stuwblok, een stuwrollager was niet origineel.
In de asleiding van het schip die bestaat uit schroefas, tussenas, stuwas en de krukas zit de stuwas die heeft 4 kragen van 160mm daartussen draaien de hoeven die weer worden opgevangen in het stuwblok.

Omdat er geen origineel stuwblok te vinden is wordt er besloten om er zelf een te maken. De kast maakte men altijd van gietijzer, wij construeren er een van staalplaat omdat dit de eenvoudigste manier is. Wel moet de kast de vorm en het uiterlijk hebben van een gietijzeren: rondingen en ribben.
Het eerst wat ons te doen stond was het vergaren van informatie. Een vergelijkbaar stuwblok is gevonden in het boek "Zuigerstoomwerktuigen deel II van W.Morée.

Vervolgens moet alles op tekening komen. Om de afmetingen van het stuwblok te bepalen zijn we op de Y8122 gaan kijken, de gaten in de fundatie waren nog gedeeltelijk aanwezig. De as en flensdiameter zijn overgenomen van de stoommachine die in de werkplaats stond. De steek van de oren komen van (waarschijnlijk origineel) het kapotte hoefgedeelte wat wij in bezit hebben.
De onderdelen die benodigd zijn voor de bak zijn fundatieplaat 22mm, zijplaten 8mm, voor en achterzijde 15mm, halve lagersteun 180mm, hoef oplegranden 15mm, oren 60mm, ribben 10mm een as van 185mm rond en 700mm lang, het materiaal is veredelingsstaal werkstof nummer 1.7225 .

De originele as is gesmeed en in de vorm geperst, de krachtlijnen lopen door in de kragen en de flenzen. De as is op een draaibank voorbewerkt en op een slijpmachine op 0,01mm nabewerkt.
De gaten zijn overgenomen van de machine met een flens en losse bussen die wel precies in de koppeling pasten, veel klokken en uit kotteren dus.

De 4 originele hoeven waren van gietijzer, de hoeven nu zijn op een moderne snijmachine uitgebrand uit staal en op een cnc bank nabewerkt. Het babbit is er opgespoten met een laagdikte van 2mm. Om te voorkomen dat het er afviel maakte men er gaten in en zwaluwstaart verbindingen. Na het lassen van de bak is de gehele bak in de oven uitgegloeid op 600 °C. De bak is door ons zelf nabewerkt op de eigen kotterbank.

Het oude gietijzeren stuwblok van de Y8122 (029).

Het oude gietijzeren stuwblok van de Y8122 (031).

stuwblok Y8122 032.

Plaatsen van stuwblok en stuwas op de Y8122.

De nieuwe machineplaat van 20 mm dik moest nog worden voorzien van M20 schroefdraad voor de stoommachine en M16 voor het stuwblok. Na het plaatsen van de schroefas (dit moet van binnen uit vanwege het schroefraam dat dicht is) kan de tussenas erin geplaatst worden, maar eerst de werkbouten opruimen en dan de pasbouten erin.
Om de machine uit te lijnen is er een lichte dummy stuwas gemaakt, de machine is grof uit gelijnd zodat we de machineplaat konden aftekenen met een haakse luchttol en een boorbus.

Vervolgens hebben we de gaten met een magneetboor geboord, om bij alle gaten te komen moest wel de machine heen en weer worden gesleept. Nu kan het stuwblok en de as geplaatst worden en de machine uitgelijnd. Eerst met voelermaten en daarna met een laserapparatuur.

Om goed te kunnen uitlijnen werd de machineplaat rondom voorzien van drukblokjes met boutjes. De machine ging makkelijk omhoog door de M20 draadgaten en plaatjes. Het hoogteverschil was van 6mm tot13mm (gelukkig geen min maten). De machine is met platen en vulmiddel vastgezet.

Het stuwblok is niet uitgelijnd, die is opgehangen aan de as. Door het gewicht zakte de as 0.05mm maar dit is opgevangen door een houten keg onder de tussenas te plaatsen. Het stuwblok hebben we zonder bovenkap opgehangen om de speling er uit te halen.
Er werd bekisting om het stuwblok gemaakt en de ruimte opgevuld met gietmassa. Er zijn nog wel drukstaven aangebracht tussen stuwblok en machine, dit om de schuifkrachten te verdelen. Het afstellen van de hoeven was erg belangrijk en hebben een speling van 0,5mm (ze worden maar aan een kant belopen). De as mag maar 0.1mm heen en weer.

Je zou zeggen dan geef je de hoeven toch ook 0,1mm speling, maar als dit warm loopt is de kans groot dat de heleboel aan elkaar smelt. Je as staat dan zo vast als een huis. Van de drie hoeven staan er nu twee voor vooruit en een voor achteruit, omdat de machine zelden lang achtereen achteruit draait.
Voor de koeling van de hoeven wordt de bak met een mengsel van smeerolie en zeepsop gevuld.